“UZLAŞMA”DA %50 İNDİRİM, UZLAŞMA DEĞİLDİR
Gümrük idarelerince düzenlenen ek tahakkuk ve ceza kararları için muhataplarınca uzlaşma yoluna gidilebilmektedir. Bu sayede, dış ticaret ve lojistik firmaları uyuşmazlıkların çok önemli bir kısmı açısından uzun süren ve son derece masraflı yargı prosedürleri ile uğraşmak zorunda kalmamaktadır.
Diğer taraftan, gümrük idarelerinde ve yargı mercilerinde görev yapan on binlerce personel de son derece ağır bir iş yükünden kurtulmaktadır.

“UZLAŞMA”DA %50 İNDİRİM, UZLAŞMA DEĞİLDİR
Bununla birlikte, uzlaşmalardaki indirim oranlarının son derece yetersiz olduğu görülmektedir. Zira, (indirim oranları olay bazında değişmekle birlikte) İdarece genel olarak %40, %50 veya %60 gibi indirim uygulandığı gözlemlenmektedir (Gümrük vergisi alacakları açısından ise, son derece isabetli bir şekilde herhangi bir indirim yapılmamaktadır). Gümrükte uzlaşma açısından Ticaret Bakanlığı’nın genel politikası bu şekildedir.
Uzlaşmalarda indirim oranlarının düşük düzeylerde tutulması ve ceza tutarlarının uzlaşma sonrasında hala çok yüksek düzeylerde kalması uzlaşma müessesinin ruhuna aykırıdır ve bu yüzden beklenen avantajların tam olarak elde edilememesine sebep olmaktadır.
Avrupa Birliği ülkelerine bakıldığında, çok sayıda Gümrük İdaresi tarafından uzlaşma süreçlerinde %90-95 oranında indirim uygulandığı, hatta tespit edilen eksikliklerde kötü niyet taşımadığı anlaşılan firmalar açısından ceza tutarlarının %2-3’lere kadar düşürüldüğü, bunun da ötesinde, İdare’nin yer yer inisiyatif kullanarak sadece ödenmeyen vergiyi talep ederek cezadan tamamen vazgeçtiği de görülebilmektedir. Bu ülkeler, “Ticaretin Desteklenmesi” misyonundan hareketle, uluslararası pazarlarda çok sert bir rekabet ortamında mücadele eden firmalarını sarsacak cezai tedbirlerden kaçınmakta ve her alanda “kontroller ile ticaretin desteklenmesi” arasında dengeyi sağlayacak başarılı bir politikayı ortaya koyabilmektedir.
“UZLAŞMA”DA %50 İNDİRİM, UZLAŞMA DEĞİLDİR
Bu hususta, ülkemizde Ticaret Bakanlığı ile firmalar arasındaki dış ticaret ve gümrük formalitelerinden kaynaklı on binlerce davada adli mercilerin İdareyi haksız bularak dış ticaret firmaları lehine karar verdiği de göz önünde bulundurulmalıdır. Uzlaşma müessesinin iyileştirilmesi ve cezalarda indirim oranlarının daha makul düzeylere getirilmesi, hem firmaları hem de İdare ile yargı mercilerini yıllarca gereksiz yere meşgul eden hukuki ihtilafların hızlı bir şekilde ortadan kaldırılmasını sağlayacaktır.
Özetle, dış ticaret ve lojistik firmalarının ithalat ve ihracat süreçleri sırasında “hata yapma hakkı” olduğu gerçeği idrak edilmelidir. Ticaret Bakanlığı, ileri uygulamalara sahip ülkelerdeki durumu da titizlikle inceleyerek uzlaşma alanındaki politikasını mutlaka gözden geçirmeli ve uzlaşma sürecindeki ceza tutarlarına ilişkin indirim oranlarını yükseltmelidir.